Geschiedenis
Het verhaal
Op 11 november vieren tal van gemeenten in de Mechelse regio Sint-Maarten of "Sinte-Mette". Volgens de overlevering leefde Sint-Maarten in de 4de eeuw van onze tijdrekening. Hij werd geboren in Pannonië, het huidige Hongarije, en diende als jongeman in het Romeinse leger. Als soldaat begaf Maarten zich op een koude winterdag naar de stad Amiens in Frankrijk.
Voor de stadspoorten ontmoette hij een naakte bedelaar die hem een aalmoes vroeg. Om de arme man te kleden, schonk Maarten hem de helft van zijn eigen mantel, die hij met z'n zwaard in twee had gesneden. Later zag hij in een droom Christus met de helft van zijn mantel om zich heen geslagen. Dit maakte zoveel indruk op de jongeman dat hij het leger vaarwel zei en zich geheel wijdde aan de Kerk.
Hij stichtte meerdere kloosters en werd uiteindelijk bisschop van Tours (Frankrijk). Maarten overleed op 11 november 397 en werd snel heilig verklaard. Het van oorsprong kerkelijke Sint-Maartensfeest werd uiteindelijk een heus kinderfeest waarbij de kinderen zich op de gulheid van Sint-Maarten beroepen om lekkers te krijgen.
Erfgoed
Erfgoed is een vlag die een rijke lading dekt. Het staat voor alles wat we overerven van vorige generaties én wat we het bewaren waard vinden: gebouwen en monumenten, maar ook archeologische vondsten, kunstwerken, historische voorwerpen zoals eeuwenoude manuscripten, gebruiksvoorwerpen, foto's... Erfgoed omvat ook minder tastbare dingen, zoals verhalen, tradities, feesten, liederen en dialecten. Je kan ze niet zomaar als een museumstuk in een vitrinekast zetten. We noemen dit 'immaterieel erfgoed'. Ook de Sinte-Mettetraditie valt hieronder. Zonder bewuste omgang ermee dreigen vele immateriële fenomenen te verdwijnen.
De Sinte-Mettetraditie in kaart gebracht
Een belangrijke vraag is hoe je dat immaterieel erfgoed kan 'borgen': herkennen, documenteren, onderzoeken, doorgeven,... De Erfgoedcel Mechelen (die nu deel uitmaakt van Musea & Erfgoed Mechelen zette een pilootproject op om de lokale kennis rond immateriële fenomenen te ontdekken en te beschrijven. Ook de Mechelse traditie van het Sinte-Mettezingen werd geselecteerd als testcase. Sleutelfiguren, die nauw betrokken zijn bij het Sinte-Mettezingen in Mechelen werden bijeengebracht en geïnterviewd. Maar er werd ook nagegaan hoe zo’n traditie gewaardeerd wordt door de gemeenschap en hoe ze doorheen de tijd evolueert en actief ingevuld wordt.
Alle acties die vandaag in Mechelen het Sinte-Mettezingen levend houden, noemen we ‘borgingsinitiatieven’. Het is van belang om al deze activiteiten in kaart te brengen en zo deze dynamiek te tonen. Daarom ondersteunt Musea & Erfgoed de Mechelse verenigingen, onder meer door het verdelen van de bekende Sinte –Mette pastilles, een lekkere traktatie die uitgedeeld wordt op alle activiteiten en door de aanmaak van een educatief pakket voor leerkrachten om met Sinte-Mette in de klas aan de slag te gaan. Daarnaast worden ze ook begeleid bij de invoer van hun acties op de databank van Immaterieel Cultureel Erfgoed
Sinte-Mette in Mechelen
In tal van gemeenten in de Mechelse regio wordt de traditie van Sint-Maarten, "Sinte-Mette" oep z'n Mechels, levend gehouden door het enthousiasme van velen. De feestelijkheden worden lokaal op een eigen, originele manier ingekleurd. Veelal bestaat de kern uit het Sinte-Mettezingen: groepjes kinderen trekken verkleed met bisschopsmijter en -mantel van deur tot deur en zingen een Sinte-Mettelied. Daarmee verdienen ze allerlei lekkers.
In Mechelen droegen de groepjes vroeger een "Sinte-Mette oep de kruk" mee; de kleinste van de bende werd op een zelfgemaakte draagberrie rondgedragen en ontving de snoepjes in een pollepel. Dit gebruik is nu vrijwel verdwenen. Er wordt wel nog duchtig gezongen. De tekst van de liedjes varieert per wijk of deelgemeente.